Wij horen het vaak: hadden we maar een LCA tot onze beschikking, dat maakt alles helder, transparant en eenvoudig. Maar is dat zo? Is dit de heilige graal waar we op wachten om de wereld te verduurzamen en is het realistisch te verwachten dat die LCA’s voor alle producten en diensten er zullen komen?
Het antwoord? Dat gaan we hier niet geven, maar de vraag stellen aan een leverancier is wél gemakkelijk. Het antwoord krijgen vele malen lastiger, omdat het (i) een complexe en tijdrovende analyse is, (ii) gepaard gaat met kosten en (iii) men niet altijd de informatie wil delen omdat men bang is dat de concurrent de informatie onder ogen krijgt.
Laten we eens beginnen met een toelichting wat een LCA is
Een Life Cycle Assessment (LCA) is een methodologie om de milieueffecten van een product, proces of dienst gedurende de gehele levenscyclus systematisch te identificeren, kwantificeren en evalueren. Het omvat alle fasen van de levenscyclus, van grondstoffenwinning, productie en distributie tot gebruik, onderhoud, hergebruik en afvalverwerking…..dat is dus alles!
Een LCA beoordeelt de impact van inputs (zoals grondstoffen en energie) en outputs (zoals emissies en afval) op verschillende milieu thema’s, zoals klimaatverandering, uitputting van hulpbronnen, watergebruik, verzuring en eco-toxiciteit. Het doel is om een objectieve basis te bieden voor duurzame besluitvorming en milieuprestatieverbetering en wordt vaak uitgevoerd volgens de normen van de ISO 14040-serie.
En wat komt er dan allemaal bij kijken om een LCA op te stellen?
1. Doel en reikwijdte vaststellen
Hierbij stel je vast:
- Doel: Waarom voer je de LCA uit? Dit kan zijn voor interne verbeteringen, rapportage aan stakeholders, of certificering.
- Systeemgrenzen: Welke fasen van de levenscyclus neem je mee? Bijvoorbeeld “cradle-to-grave” (van grondstofwinning tot afval) of “cradle-to-gate” (tot de poort van de fabriek).
- Functionele eenheid: Dit is de maatstaf waarmee je het product analyseert. Bijvoorbeeld: “1 liter verpakt sap” of “1000 km rijden met een auto”.
2. Inventarisatie (Life Cycle Inventory, LCI)
Tijdens de inventarisatie verzamel je kwantitatieve gegevens over alle inputs en outputs in de levenscyclus van het product. Een grondige inventarisatie is cruciaal, omdat deze stap de basis vormt voor de berekening van de milieu-impact. Denk hierbij aan:
- Inputs: Materialen, energie en water die nodig zijn in elke fase (bijvoorbeeld staal, elektriciteit, en transport).
- Outputs: Emissies, afval en bijproducten (bijvoorbeeld CO₂-uitstoot, afvalwater, en productieafval).
- Dataverzameling: Gebruik primaire gegevens (directe gegevens van productieprocessen) of secundaire gegevens (uit externe databases).
3. Milieu-impactbeoordeling (Life Cycle Impact Assessment, LCIA)
Hier bereken je de milieu-impact van de verzamelde gegevens. Dit gebeurt in drie subfasen:
- Classificatie: De inputs en outputs worden toegewezen aan verschillende impactcategorieën, zoals klimaatverandering, waterverbruik, verzuring of toxische effecten.
- Karakterisering: De bijdrage van elke input of output aan de impactcategorieën wordt berekend met behulp van wetenschappelijke modellen. Bijvoorbeeld de bijdrage die 1 kg CO₂ levert aan de opwarming van de aarde,
- Normalisatie en weging: Hierbij vergelijk je de impactcategorieën onderling of ken je er een relatieve waarde aan toe.
4. Interpretatie
In deze stap interpreteer je de resultaten, trek je conclusies en bepaal je welke fasen of processen de grootste impact hebben, inclusief hun verbeterpunten.
5. Rapportage en verbetermaatregelen
Uiteindelijk wordt alles vastgelegd in een rapport. Dit rapport moet transparant zijn over methoden, aannames en onzekerheden en bevat aanbevelingen voor milieuvriendelijke verbeteringen, zoals efficiënter materiaalgebruik, energiezuinigere productieprocessen of duurzamere grondstoffen.
Met een goed uitgevoerde LCA kun je dus de milieu-impact van een product kwantificeren, verduurzaming stimuleren en verantwoorde keuzes onderbouwen. Ja, het helpt dus enorm om transparantie te creëren en verbeterplannen op te stellen, maar weet ook: ook zonder LCA’s kan er al heel veel progressie worden geboekt! Meer weten? Neem contact met ons op.
