Bij onze klanten zien wij grote verschillen in het volwassenheidsniveau van Duurzaam Inkopen. Daar is op zich niks mis mee, want het geeft aan dat zij ermee bezig zijn en vaak ook een ambitie hebben uitgesproken op welk niveau zij willen uitkomen.
Op basis van die verschillen hebben wij een model geschetst wat jou objectief kan helpen om te bepalen waar jij of jouw afdeling staat en waar je uiteindelijk wilt uitkomen: Hoe hoger op de ladder, hoe groter de impact is die jij daadwerkelijk maakt.
Inleiding
De inkoopvolwassenheid ten aanzien van duurzaamheid beschrijft hoe ver een organisatie gevorderd is in het integreren van duurzame praktijken binnen haar inkoop- en supply chain-processen. Deze volwassenheid wordt doorgaans beoordeeld aan de hand van een stappenmodel dat aangeeft in hoeverre duurzaamheid is verankerd in de inkoopstrategie, besluitvorming en bedrijfsprocessen. Hieronder worden de verschillende fasen van inkoopvolwassenheid op het gebied van duurzaamheid beschreven:
1. Ad-hoc
In de ad-hoc fase is er nauwelijks aandacht voor duurzaamheid binnen de inkooporganisatie. Duurzaamheid wordt gezien als een bijkomstige overweging, die geen deel uitmaakt van het kernbeleid. De focus ligt voornamelijk op het realiseren van kostenbesparingen en efficiëntie in het inkoopproces, zonder rekening te houden met de impact op mens, milieu en maatschappij. Duurzame initiatieven, indien aanwezig, zijn vaak reactief en komen voort uit externe druk of incidenten, zoals nieuwe wetgeving of klachten van stakeholders.
2. Reactief
In de reactieve fase begint de organisatie meer aandacht te besteden aan duurzaamheid, maar alleen in reactie op externe krachten zoals regelgeving, klanteneisen of reputatierisico’s. Duurzaamheid is nog steeds geen integraal onderdeel van het inkoopbeleid, maar er worden wel stappen ondernomen om aan minimale vereisten te voldoen. De focus ligt vaak op compliance en risicobeperking. Inkopers volgen bijvoorbeeld de regelgeving omtrent milieukeurmerken of sociale normen, maar dit gebeurt nog zonder duidelijke strategie of visie op de lange termijn.
3. Tactisch
In de tactische fase ontwikkelt de organisatie een meer gestructureerde aanpak voor duurzaam inkopen. Duurzaamheid wordt opgenomen in het inkoopbeleid en er worden stappen gezet om systematischer met duurzaamheid om te gaan in het inkoopproces. Bedrijven beginnen te werken met duurzaamheidscriteria bij de selectie van leveranciers en contractmanagement. Er wordt nagedacht over het integreren van milieuvriendelijke producten, ethische arbeidsomstandigheden en maatschappelijke verantwoordelijkheid in de supply chain. De organisatie begint te begrijpen dat duurzame inkoop ook waarde kan toevoegen, maar de focus blijft grotendeels operationeel en gericht op kosten-batenanalyses.
4. Strategisch
In de strategische fase is duurzaamheid volledig geïntegreerd in het inkoopbeleid en de bredere bedrijfsstrategie. Inkopers spelen een proactieve rol in het stimuleren van duurzaamheid door actief op zoek te gaan naar samenwerkingen met leveranciers die duurzame innovaties kunnen leveren. De organisatie beschouwt duurzaamheid niet langer als een kostenpost of verplichting, maar als een kans om concurrentievoordeel te behalen en waarde te creëren. Er is een sterke nadruk op het ontwikkelen van langdurige relaties met leveranciers die bijdragen aan gezamenlijke duurzaamheidsdoelstellingen. Metrics zoals CO2-reductie, circulariteit en ethische sourcing worden actief gemonitord en gebruikt voor besluitvorming.
5. Transformatief
In de transformatieve fase is de organisatie een koploper op het gebied van duurzaam inkopen en supply chain management. Duurzaamheid is diep verankerd in de kernactiviteiten van de organisatie en de supply chain. De focus ligt niet alleen op eigen duurzame inkoop, maar ook op het stimuleren van duurzaamheid in bredere ecosystemen en industrieën. De organisatie neemt een voortrekkersrol en werkt actief aan het creëren van nieuwe normen en standaarden in samenwerking met partners, overheden en NGO’s. Innovatie en samenwerking staan centraal in deze fase, en de organisatie streeft naar maximale positieve impact op de samenleving en het milieu.
Van Ad hoc naar transformatief
De mate van inkoopvolwassenheid ten aanzien van duurzaamheid groeit van nauwelijks iets doen via reactieve, op compliance gerichte acties naar uiteindelijk strategische en transformatieve benaderingen. Organisaties die zich in hogere fasen bevinden, beschouwen duurzaamheid als een waardevol instrument voor innovatie en concurrentievoordeel.
Heb jij hierover nog vragen, of wil je objectief laten beoordelen waar jouw organisatie staat? Plan direct een afspraak voor een intake óf laat je inspireren tijdens een van onze trainingen.
